گفت وگو با «عادل تبریزی»، کارگردان مشهدی سریال «اجل معلق» | حرف جدی با زبان کمدی بسیار تأثیرگذار است

ریحانه موسوی | شهرآرانیوز؛ سریال «اجل معلّق»، دومین تجربه عادل تبریزی در ساخت سریال کمدی برای شبکه نمایش خانگی است؛ پس از سال‌ها دستیاری، ساخت فیلم کوتاه، مستند، سریال و درنهایت فیلم‌های سینمایی. اثری با حضور رضا عطاران که داستان زندگی مردی میان سال را در فضایی فانتزی و طنز روایت می‌کند و به دغدغه‌های روزمره، بی پولی و مواجهه با مرگ از زاویه‌ای جدید می‌پردازد. این سریال، با ترکیب بازیگران محبوب و موضوعی متفاوت درباره آمادگی برای رویارویی با اجل، خیلی زود نگاه‌ها را به خود جلب کرده است.

اگرچه انتقاد‌هایی نیز از سوی برخی مخاطبان به آن وارد شده و بعضی آن را قصه‌ای تکراری از دعوای بین قشر پولدار و فقیر می‌دانند. گروهی نیز معتقدند رضا عطاران بازیگری که روزگاری با سریال‌های ماندگار خود استانداردی برای کمدی تلویزیونی تعریف کرده بود، در این اثر نه تنها نقشی درخور ندارد، بلکه گویی در تلاش است تا میراث هنری اش را وارونه امضا کند. 

عادل تبریزی متولد سال ۱۳۶۲ در مشهد است. او پس از سال‌ها فعالیت در زمینه کارگردانی مستند‌ها و فیلم‌های کوتاهی همچون «حکم رئیس»، «کرشندو»، «من قدیمی هستم» و...، در سال ۱۳۹۹ نخستین تجربه ساخت فیلم بلند سینمایی خود را با فیلم «گیجگاه» رقم زد. 

این فیلم توانست توجه منتقدان و مخاطبان را به خود جلب کند و در سی ونهمین جشنواره فیلم فجر، نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی فیلم اول شود. در ادامه، فرصتی پیش آمد تا درباره ایده سریال «اجل معلق»، چالش‌های ساخت آن، و همچنین وضعیت تولید فیلم و سریال در شهرمان، با این کارگردان مشهدی گفت وگویی داشته باشیم.

کمدی، زبانی تأثیر گذار برای بیان حرف‌های جدی

این کارگردان، طرح اولیه سریال «اجل معلق» را متعلق به بهرام افشاری دانسته و بیان می‌کند: فیلم نامه این سریال را حمزه صالحی نگاشته است. وقتی قرار شد به عنوان کارگردان در این گروه حضور داشته باشم، ایده‌های خود را منتقل کردم. تجربه کار‌های قبلی من- حتی فیلم‌های کوتاه و تله فیلم ها- کمک کرد تا سعی کنم شکل کامل تری از کار خود را ارائه دهم.

وی، زبان کمدی را برای بیان یک حرف جدی، زبانی بسیار تأثیرگذار دانسته و بر این باور است که سریال «اجل معلق» نزد مردم بسیار محبوب شده و در همین پنج قسمت، طرف داران زیادی پیدا کرده است. تبریزی ادامه می‌دهد: شوخی با مقوله مرگ، در دیگر آثار سینمای ایران نیز استفاده شده که از جمله برجسته‌ترین آن‌ها می‌توان به فیلم «روز فرشته» ساخته بهروز افخمی اشاره کرد. 

کارگردان فیلم «گیجگاه» که تلاش کرده با نگاهی تازه و به روز، نسبت به مسائل اجتماعی و انتقادی، اثر خود را خلق کند، بیان می‌کند: وقتی متن حمزه صالحی را خواندم، دیدم با مسائل روز جامعه بسیار تطبیق دارد؛ به همین دلیل برایم جذاب شد تا بتوانم شکلی به آن بدهم که از نظر اخلاقی تأثیرگذار باشد. یعنی اگر یک نفر با دیدن سریال «اجل معلق» احساس کند که کار‌های خوب و بد او می‌تواند در روند زندگی اش تأثیرگذار باشد، خوب است. هرآنچه که ما از آموزه‌های اخلاقی و شرعی فراگرفته‌ایم، اینجا با یک زبان طنز بیان شده تا بتوانیم به ویژه بر روی نسل جدید تأثیر بگذاریم و بگوییم: تمام اعمال ما ثبت می‌شود، و خودِ شخص چقدر می‌تواند در زندگیِ خود مؤثر باشد.

در ادامه حتما ببینید کافه‌شهر | عادل تبریزی: اجل معلق نقطه عطف کارنامه من است

چالش‌های فیلم سازی در مشهد

وی درباره بهره نگرفتن از هنرمندان مشهدی توضیح می‌دهد: در این سریال، جای آن نبود تا از بازیگران این شهر استفاده کنم؛ اما در کار‌های قبلی، تا جایی که امکان داشت، از حضور آن‌ها بهره بردم. مشهد، شهری بسیار درجه یک برای فیلم سازی است؛ آرزو دارم در این شهر فیلم بسازم، اما متأسفانه شرایط آن چندان هموار نیست تا بتوان از لوکیشن‌های مشهد استفاده کرد. تاکنون، فقط توانسته‌ام یک فیلم کوتاه در اینجا بسازم.

وی معتقد است صنعت فیلم سازی در مشهد فاقد چهارچوب حرفه‌ای مشخص است و شاید این موضوع برای استان چندان جدی گرفته نمی‌شود. تبریزی در این باره اضافه می‌کند: در هر کشور، یک شهر به عنوان پایگاه سینمایی آن شناخته می‌شود؛ به طور مثال، در آمریکا هالیوود و در ایران نیز تهران مرکز صنعت فیلم سازی است. مشهد نیز ظرفیت‌های زیادی دارد، اما متأسفانه چندان به آن توجه نمی‌شود.

تاریخ فیلم سازی نشان می‌دهد که فیلم سازان مشهدی در حوزه بین المللی بسیار مطرح بوده‌اند. من مدرس انجمن سینمای جوانان مشهد بودم و هر زمان که در زمینه‌های مختلف سینمایی از من درخواست شود، با افتخار به این شهر بازخواهم گشت.